گتی ایماژبر اساس یک مطالعه جدید، قله اورست 15 تا 50 متر بالاتر از آن چیزی است که در غیر این صورت وجود داشت، زیرا رودخانه سنگ ها و خاک پایه خود را فرسایش می دهد و به بالا راندن آن کمک می کند.
به گفته محققان دانشگاه کالج لندن (UCL) از دست دادن زمین در حوضه رودخانه آرون، در 75 کیلومتری (47 مایل) دورتر، باعث می شود که بلندترین قله جهان تا 2 میلی متر در سال افزایش یابد.
آدام اسمیت یکی از نویسندگان این مطالعه به بی بی سی گفت: «این کمی شبیه پرتاب محموله از کشتی است. کشتی سبک تر می شود و بنابراین کمی بالاتر شناور می شود. به همین ترتیب، وقتی پوسته سبک تر می شود، می تواند کمی بالاتر برود.
فشار ناشی از برخورد صفحات هند و اوراسیا در 40 تا 50 میلیون سال پیش هیمالیا را تشکیل داد و تکتونیک صفحه دلیل اصلی ادامه بالا آمدن آنهاست.
تیم UCL گفت، اما شبکه رودخانه آرون یک عامل کمک کننده به بالا آمدن کوه ها است.
همانطور که آرون از میان هیمالیا می گذرد، مواد – در این مورد بستر رودخانه – را از پوسته زمین جدا می کند. این امر نیروی وارد بر گوشته (لایه بعدی زیر پوسته) را کاهش می دهد و باعث خم شدن و بالا آمدن پوسته نازک می شود.
این اثری است به نام بازگشت ایزواستاتیک. این مطالعه که در Nature Geoscience منتشر شده است، اضافه می‌کند که این نیروی فشار به سمت بالا باعث می‌شود اورست و سایر قله‌های نزدیک، از جمله چهارمین و پنجمین قله‌های مرتفع جهان، لوتسه و ماکالو، به سمت بالا حرکت کنند.
دکتر متیو فاکس یکی از نویسندگان این مطالعه به بی بی سی گفت: «کوه اورست و قله های همسایه آن در حال رشد هستند زیرا بازگشت ایزواستاتیک آنها را سریعتر از فرسایش می برد.
ما می بینیم که آنها با استفاده از ابزارهای GPS سالانه حدود دو میلی متر رشد می کنند، و اکنون درک بهتری از عوامل ایجاد کننده آن داریم.”
برخی از زمین شناسانی که در این مطالعه شرکت نداشتند، گفتند که این تئوری قابل قبول است، اما این مطالعه جای تامل داشت.
گتی ایماژاورست در مرز چین و نپال قرار دارد و قسمت شمالی آن در سمت چین قرار دارد. رودخانه آرون از تبت به نپال می ریزد و سپس با دو رودخانه دیگر ادغام می شود و به کوسی تبدیل می شود که سپس به شمال هند می ریزد و به رود گنگ می رسد.
با توجه به شیب کوه‌هایی که از میان آنها می‌گذرد و قدرتی که دارد و به آن اجازه می‌دهد سنگ و خاک زیادی را که در مسیرش قرار دارد، برش دهد، رودخانه‌ای با محتوای گل و لای بسیار بالایی است.
اما محققان UCL می گویند که به احتمال زیاد قدرت واقعی خود را زمانی به دست آورده است که 89000 سال پیش رودخانه یا بدنه آبی دیگری را در تبت “تسخیر” کرده است، رویدادی که اخیرا در مقیاس های زمانی زمین شناسی رخ داده است.
یک آکادمیک چینی، دکتر زو هان از دانشگاه ژئوفیزیک چین، نویسنده اصلی این مطالعه در حالی که در حال بازدید از دانشگاه UCL بود.
او گفت: “ارتفاع در حال تغییر قله اورست واقعا ماهیت پویای سطح زمین را برجسته می کند.”
برهم کنش بین فرسایش رودخانه آرون و فشار رو به بالا گوشته زمین به قله اورست رونق می بخشد و آن را بالاتر از آنچه در غیر این صورت بود می برد.
مطالعه UCL نشان می دهد که رودخانه آرون به احتمال زیاد پس از اینکه توسط رودخانه یا سیستم آبی دیگری در تبت گرفته شد، توانایی تراشیدن مقادیر غیرعادی سنگ و مواد دیگر را به دست آورد.
پروفسور هیو سینکلر از دانشکده علوم زمین دانشگاه ادینبورگ که در این تحقیق شرکت نداشت، گفت که فرآیند اساسی شناسایی شده توسط تیم UCL کاملا معقول بود.
اما، وی افزود، وسعت و زمان دقیق بریدگی رودخانه (یا چگونگی قطع شدن رودخانه به کانال و عمیق شدن کانال) و بالا آمدن سطح قله های اطراف در نتیجه عدم قطعیت زیادی دارد.
او گفت: «اول، پیش‌بینی برخورد رودخانه‌ها با چنین حوزه‌های آبخیز بزرگی در پاسخ به زهکشی (یک رودخانه، رودخانه یا دریاچه دیگری را مسدود می‌کند) چالش برانگیز است.
این عدم قطعیت همان چیزی است که نویسندگان در مطالعه به آن اذعان کردند.
دوم، پروفسور سینکلر گفت، پیش‌بینی فاصله کوه‌ها از یک نقطه فرسایش محلی شدید بسیار دشوار است.
با این حال، حتی با وجود این هشدارها، این احتمال که بخشی از ارتفاع استثنایی اورست به یک رودخانه مرتبط باشد، بینش هیجان انگیزی است.