برای چندین سال، ماساتو کاندا به سختی می خوابید.
او که از توکیو با بیبیسی صحبت میکند میخندد: «ساعت سه بامداد اغراقآمیز است.
قبل از اینکه بیدار شوم، سه ساعت متوالی خوابیدم، اما بعد به رختخواب برگشتم، بنابراین اگر آنها را جمع کنید، مقداری بیشتر به دست میآورم.»
پس چرا برنامه این بوروکرات 59 ساله اینقدر فشرده بود؟
تا پایان جولای، او معاون وزیر دارایی ژاپن در امور بینالملل، دیپلمات ارشد ارزی کشور یا تزار ین بود.
کلید این نقش، دفع سفته بازان در بازار ارز بود که می توانستند در یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان آشفتگی ایجاد کنند.
از لحاظ تاریخی، مقامات برای تضعیف ارزش پول ژاپن مداخله کردند. ین ضعیف برای صادرکنندگانی مانند تویوتا و سونی خوب است زیرا کالاها را برای خریداران خارجی ارزانتر میکند.
اما وقتی ین به شدت کاهش یافت در دوران تصدی آقای کاندا، هزینه واردات کالاهای ضروری مانند غذا و سوخت را افزایش داد و جرقه بحران هزینه زندگی را در کشوری به وجود آورد که بیشتر به کاهش قیمت ها عادت داشت تا افزایش.
در طول سه سال حضور وی در این سمت، ارزش ین در برابر دلار آمریکا بیش از 45 درصد کاهش یافت.
برای کنترل سقوط ین، آقای کاندا حدود 25 تریلیون ین (173 میلیارد دلار) را برای حمایت از این ارز ارائه کرد که اولین مداخله ژاپن در نزدیک به ربع قرن گذشته بود.
“بانک ژاپن و وزارت دارایی بسیار واضح هستند. جسپر کول، اقتصاددان می گوید: آنها در سطح مشخصی از ارز دخالت نمی کنند، اما زمانی مداخله می کنند که نوسانات بازار خیلی زیاد باشد.
ژاپن اکنون در فهرست خزانه داری ایالات متحده از دستکاری کنندگان احتمالی ارز قرار دارد.
اما آقای کاندا معتقد است که کاری که او انجام داده دستکاری در بازار نبوده است.
او میگوید: «بازارها باید بر اساس عوامل بنیادی حرکت کنند، اما گاهی اوقات به دلیل گمانهزنیها دچار نوسان بیش از حد میشوند و اصولی را که یک شبه تغییر نمیکنند منعکس نمیکنند».
اگر مصرف کنندگان عادی را که مجبور به خرید مواد غذایی یا سوخت هستند، تحت تاثیر قرار دهد، ما مداخله می کنیم.”
در حالی که کشورهایی مانند ایالات متحده و بریتانیا می توانند برای افزایش ارزش پول خود نرخ بهره را افزایش دهند، ژاپن به دلیل ضعف اقتصاد خود سال ها قادر به افزایش هزینه استقراض خود نبوده است.
پروفسور سیجیرو تاکشیتا از دانشگاه شیزوئوکا می گوید ژاپن چاره ای جز مداخله در بازارهای ارز نداشت.
درست نیست، اما به نظر من این تنها کاری است که آنها می توانند انجام دهند.
طعنه آمیز این است که ین در ماه های اخیر بدون این که آقای کاندا یا جانشین او انگشت خود را بلند کنند، افزایش یافته است. بانک مرکزی ژاپن با افزایش نرخ بهره بازار را شگفت زده کردو کشور صاحب نخست وزیر جدید شد.
بنابراین، آیا پیشنهاد 170 میلیارد دلاری برای تقویت ین هدر دادن پول بود؟
آقای کاندا میگوید نه، و اشاره میکند که مداخله او در واقع به سود منتهی شده است، اگرچه او تأکید میکند که هرگز قصد این نبوده است.
وی در مورد اینکه آیا اقدامات او در نهایت موفقیت آمیز بوده است، می گوید: قضاوت در اختیار من نیست، اما خیلی ها می گویند که مدیریت بورس ما جلوی زیاده خواهی ها را گرفته است.
او می افزاید که بازارها یا مورخان باید داور نهایی باشند.
پس از دهه ها رکود اقتصادی، آقای کاندا نیز نسبت به چشم انداز ژاپن خوش بین به نظر می رسد.
او میگوید: «در نهایت شاهد افزایش سرمایهگذاری و دستمزدها هستیم و فرصتی برای بازگشت به اقتصاد عادی بازار داریم.
میراث شگفتانگیزتر برای این “کارمند دولتی متواضع” این است که او پس از اینکه کاربران رسانههای اجتماعی ژاپنی توانایی او را در شوکه کردن بازارهای مالی با مجموعهای از ویدئوهای رقص تولید شده توسط هوش مصنوعی جشن گرفتند، به ستاره اینترنتی تبدیل شد.