دیپلمات ها می گویند که گفتگوهای دو روزه بین جامعه جهانی و طالبان افغانستان مفید بود.
این نشست در دوحه اولین نشستی بود که با حضور طالبان برگزار شد که از سه سال پیش که قدرت را به دست گرفتند، هیچ کشوری دولت آنها را به رسمیت نمی شناسد.
با اصرار دولت طالبان، هیچ نماینده جامعه مدنی با مقامات طالبان در اتاق حضور نداشت، به این معنی که هیچ زن افغانی وجود نداشت، که انتقاد گروه های حقوق بشر و فعالان را برانگیخت.
نمایندگان سازمان ملل روز سه شنبه جداگانه با گروه های جامعه مدنی افغانستان دیدار کردند.
آیا در چند روز گذشته با خروج دیپلمات‌ها و رسانه‌ها از سالن‌های رقص با تهویه هوای وسیع پایتخت قطر، چیزی در افغانستان تغییر کرده است؟
هیچ اعلامیه بزرگ، پیشرفت های گسترده، تصمیم گیری وجود نداشت – اما در آن زمان انتظار نمی رفت – نه از سوی سازمان دهندگان و نه از سوی شرکت کنندگان. در عوض، مقامات و دیپلمات های طالبان بی سر و صدا و با اطمینان مثبت ظاهر شدند.
به گفته دیپلمات‌های مختلف که با بی‌بی‌سی صحبت کرده‌اند، لحن “محترمانه”، “درگیرانه”، “صادقانه” بوده است. عبارت “این یک فرآیند است” اغلب تکرار می شد.
هیئت طالبان به رهبری ذبیح الله مجاهد، سخنگوی مطبوعاتی، هیچ امتیاز و وعده ای نداد. از او پرسیدم که دولت طالبان آماده ارائه چه چیزی است؟
“همانطور که به جلو می رویم، خواهیم دید که آنها هستند [the international community] او به ما گفت. ما در مورد چیزی که با شریعت مغایرت داشته باشد بحث نخواهیم کرد. هر چه در چارچوب شرع باشد حل می کنیم. این یک روند است و ادامه خواهد داشت. ما خواهیم دید که این ما را به کجا می برد و چقدر می توانیم پیشرفت کنیم.”
موضوعات در دستور کار، مبارزه با مواد مخدر و بخش خصوصی بود، موضوعاتی که پوشش آنها آسان تر از موضوعاتی مانند حقوق بشر یا نقش زنان بود.
در مورد دوم، طالبان بر اینکه این یک موضوع داخلی است، مصمم بود.
ما نمی خواهیم در مورد چنین موضوعاتی بین کشورهای دیگر بحث کنیم. ذبیح الله مجاهد گفت ما راه حلی برای این خانه پیدا خواهیم کرد.
وقتی بی‌بی‌سی به او اشاره کرد که نزدیک به سه سال است که هیچ قطعنامه‌ای وجود ندارد و دلیل این اتفاق را پرسید، او گفت: «ما آن را نادیده نمی‌گیریم، ما روی آن کار می‌کنیم. ما در حال یافتن راه حلی برای این موضوع بر اساس شرع هستیم.»
سازمان ملل متحد، وضعیت افغانستان را «آپارتاید جنسیتی» نامیده است، که در آن زنان و دختران نمی‌توانند در دبیرستان شرکت کنند، در پارک‌ها یا ورزشگاه‌ها شرکت کنند و مشاغل خاصی داشته باشند، در میان فهرست رو به رشد محدودیت‌ها.
رزماری دی کارلو، دبیرکل سازمان ملل در این مذاکرات گفت: «این فقط یک مشکل داخلی نیست و ما این را برای آنها روشن کردیم.
او به معاهدات مختلف حقوق بشر اشاره کرد که قبل از تسلط طالبان در اوت 2021 توسط افغانستان امضا شده بود.
فرقی نمی کند که دولت تغییر کند، آنها همچنان درگیر آنها هستند.
“من فکر می کنم آنها مایلند در مورد برخی از این موارد صحبت کنند [women’s rights]توماس نیکلسون، نماینده ویژه اتحادیه اروپا برای افغانستان به بی بی سی گفت، اما آنها آماده حرکت نیستند.
امیدوارم شرایط از نظر حقوق زنان تغییر کند، اما در مورد چارچوب زمانی مطمئن نیستم.»
چه چیزی او را امیدوار کرد؟
او پس از مکثی افزود: «از اینکه می‌بینم چگونه افغان‌ها هنوز هم از طریق انعطاف‌پذیری مبارزه می‌کنند شگفت‌زده شدم. “امید همیشه یک چیز منطقی نیست.”
سازمان ملل روز سه‌شنبه نشست جداگانه‌ای با فعالان جامعه مدنی ترتیب داد، اگرچه برخی تصمیم گرفتند آن را تحریم کنند و هیچ یک از کسانی که در آن شرکت کردند نخواستند با رسانه‌ها صحبت کنند.
بر اساس فهرست شرکت کنندگان ارائه شده توسط سازمان ملل، چندین کشور از جمله چین و روسیه تصمیم گرفتند در این نشست شرکت نکنند. سازمان ملل به ما اطلاع داد که چندین هیئت که در آن حضور نداشتند، ترتیبات سفر داشتند.
تاریخ مشخصی برای چنین نشست بعدی وجود ندارد، اگرچه بسیاری از کشورهای حاضر در حال حاضر به صورت دوجانبه با طالبان دیدار کرده و به بی بی سی گفته اند که این دیدار ادامه خواهد داشت. همه مسئولانی که با آنها صحبت کردیم احساس کردند که این چند روز زمینه ساز تعامل و گفت وگوی بیشتر است.
پس از نزدیک به سه سال حکومت طالبان، روحیه عمومی در میان دیپلمات‌هایی که ما با آنها ملاقات کردیم این بود که تا زمانی که تعامل صورت نگیرد، حداقل در مناطقی که همپوشانی وجود دارد، چیز کمی در افغانستان بهبود خواهد یافت.
خانم دی کارلو در کنفرانس خبری پایانی روز سه شنبه گفت: «احساس کردیم باید از جایی شروع کنیم.
سوال این است که این مذاکرات به چه چیزی می تواند منجر شود.